ساعت طلایی آقای ضرغامی

نگاهی به «تاک شو»های ایرانی به بهانه جنجال بر سر برنامه کوله پشتی

«هم اکنون هشت هزار شبکه ماهواره‌ای بر روی جمهوری اسلامی ایران شناسایی شده‌اند، حدود ‪ ۱۷۰۰‬شبکه تصویری قابل دریافت هستند و حدود ‪۴۰‬ کانال به زبان فارسی وجود دارد.» این بخش هایی از سخنان عزت الله ضرغامی رئیس سازمان صدا و سیما است که پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران بیان کرده بود.

وی سپس افزوده بود: «در چنین شرایطی رسانه ملی برای مقابله با این جنگ روانی مسوولیتی سنگین و گسترده در جهت خنثی کردن توطئه‌های جنگ روانی دشمن و پیروزی دراین جنگ رسانه‌ای دارد.»

جنگ در ساعات طلایی

عزت الله ضرغامی علاقه بسیار زیادی به کلمه «جنگ روانی» دارد و در گفتگوها و سخنرانی های مختلف به کرات از آن استفاده می‌کند.

رئیس سازمان صداو سیما برای مقابله با به گفته خود «جنگ روانی دشمن» تغییرات وسیعی را در صداوسیما به وجود آورده است.

طبق پژوهشی که در مرکز تحقیقات مطالعات و سنجش برنامه‌ای سازمان صدا و سیما انجام شده افرادی که ساعات ۸ تا ۱۰ شب را مناسب تماشای تلویزیون دانسته‌اند در مجموع ۶۰ تا ۶۸ درصد ازکل بینندگان تلویزیون را تشکیل می‌دهند. کارشناسان رسانه ساعات اولیه شب را ساعاتی طلایی برای رسانه‌های دیداری شنیداری می‌دانند و معتقدند که اگر رسانه‌ای بتواند در این ساعات مخاطبان را به طرف خود جلب می‌کند می‌تواند در مقابل رسانه‌های رقیب برنده باشد.

به همین علت مسئولان صداوسیما همه تلاش خود را برای ساختن برنامه‌های جذاب انجام‌می‌دهند تا مردم سراغ ماهواره نروند. ایجاد بخش‌های خبری ۲۰:۳۰ از شبکه دو و بخش خبری ۲۲ از شبکه سه که با فرمی متفاوت از سایر بخش‌های خبری پخش می‌شوند، همچنین استفاده از طنزهای ۹۰ شبی و پخش فیلمهای سینمایی متعدد از همه کانالها یکی از استراتژیهای مسئولان صدا وسیما برای رقابت با کانال‌های ماهواره‌ای است.

نکته جالب اینجاست که رادیوهای بین المللی بیشتر برنامه های خود را در همین زمان پخش می‌کنند. برنامه جام‌جهان نمای رادیو بی بی سی، برنامه های خبری رادیو فردا، رادیو فرانسه همگی تقریبا در همین بازه زمانی پخش می‌شود. برنامه رادیو تلویزیونی صدای آمریکا نیز در همین ساعات شروع به پخش می‌کند.

تاک شوها ابزاری جدید برای جلب مخاطب

مسئولان سازمان صداوسیما دریافته‌اند که تنها با طنز‌های ۹۰شبی نمی‌توان از روشن شدن دکمه power رسیورها جلوگیری کرد. به همین خاطر ساخت تاک شوها مورد توجه قرار گرفت. تاک‌شوها(Talk show ) گونه‌ای از برنامه‌های دوطرفه هستند که از گفتگوی دونفره یا چندنفره با آدمهای مشهور شکل می‌‌گیرد.

برنامه صندلی داغ از ابتدای نوروز سال ۱۳۸۳ به مجری گری مرحوم منوچهر نوذری شروع به کار کرد و با استقبال بینندگان روبرو شد. در این برنامه منوچهر نوذری با زبانی نیشدار و طنازانه با میهمانان هنری خود صحبت می کرد. این رویه را بعدها داریوش کاردان ادامه داد و هم اکنون احمدنجفی مجری این تاک شو از شبکه دوی سیما است.

میزگرد خبری ۲۲:۳۰ که پس از اخبار از شبکه دوم سیما پخش می‌شد به گفتگو با دولتمردان اختصاص داشت.

مرتضی حیدری مجری این گفتگو کم کم خود را به عنوان یک گفتگوکننده مجرب معرفی کرد. او به تدریج توانست در عین پرهیز از سوالهای نیشدار و گزنده گاهی اوقات با احتیاط سوالهای خود را مطرح کند. این برنامه با همین رویه محافظه کارانه تا امروز ادامه دارد.

برنامه عبور شیشه‌ای در اوائل پاییز ۱۳۸۵ از شبکه استانی تهران آغاز به کار کرد. رضا رشیدپور، مجری این برنامه میزبان شخصیت‌های هنری بود. در اوائل بهار ۱۳۸۵ دور دوم این برنامه با عنوان برنامه شب‌های شیشه‌ای آغاز به کار کرد که مخاطبان فراوانی یافت.

مصاحبه رضا رشیدپور با عمادافروغ و نقدهای او به دولت احمدی نژاد و گفتگوی او با عبدالله جاسبی، رئیس دانشگاه آزاد و پخش نظرسنجی مردمی که با اختلاف فاحشی عملکرد دانشگاه آزاد را ضعیف دانستند، به گمان بسیاری از ناظران باعث شد تا این برنامه پس از ۵۴ اجرا متوقف شود.

برنامه بازهم زندگی تاک شویی است که از پنجشنبه ششم اردیبهشت ماه، از شبکه چهار سیما آغاز شده است. بیژن بیرنگ کارگردان و تهیه کننده با سابقه تلویزیون محور برنامه خود را بر روی سبک زندگی(LIFE STYLE) قرار داده است. جالب‌ترین گفتگوی او با نجف دریابندری مترجم و نویسنده کتاب آشپزی مشهور «از سیر تا پیاز» بود.

کوله پشتی جنجال آفرین شد

برنامه کوله پشتی سه سال پیش از شبکه سوم سیما در شبهای ماه رمضان میهمان زوج‌های جوان بود. اجرا بی پروای فرزادحسنی باعث شد خیلی زود او جای خود را به احسان علیخانی مجری جوان دیگری دهد. تا آنکه دور جدید برنامه کوله پشتی در همان ساعات طلایی از ۲۱:۳۰ آغاز به کار کرد و سریال طنز چارخونه به پس از ساعات طلایی تبعید شد.

دور جدید برنامه کوله پشتی به مصاحبه با افرادگمنام گذشت اما ناگهان گفتگو با سردار رادان، رئیس نیروی انتظامی تهران بزرگ جنجالهای فراوانی را به وجود آورد و سبب موضع گیری روزنامه‌ها و سایت‌های محافظه کار شد.

از جمله خبرگزاری فارس متن اعتراضاتی را منتشر کرد که به زعم این خبرگزاری، مردم در تماس با نیروی انتظامی در میان گذاشته و از «برخورد بد و گستاخانه» فرزادحسنی با سردار رادان گله مند بودند.

همین واکنش‌ها باعث شد تا فرزادحسنی کارت زرد اول را دریافت کند. فضل الله شریعت پناهی مدیر گروه اجتماعی و فرهنگ و معارف شبکه سه سیما در گفت و گو با فارس گفت: «از سوی مسئولان سازمان صداو سیما به فرزاد حسنی تذکر داده شد و خودش هم فهمید که پا روی خط قرمزهایی گذاشته است.»



با وجود این کارت زرد، واکنش به برنامه کوله پشتی در روزنامه‌های اصول گرا به آسانی فرو ننشست. روزنامه جمهوری اسلامی در خصوص این برنامه نوشت: «برنامه شب یکشنبه کوله‌پشتی به صحنه محاکمه و توهین به فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ به خاطر اجرای طرح امنیت اجتماعی تبدیل شد. متاسفانه صدا و سیما به جای دفاع از طرح امنیت اجتماعی، در این برنامه زنده عملا به حمایت از مظاهر فساد و پوشش‌های مبتذل پرداخت.»

روزنامه سیاست روز نیز در مطلبی نوشت: « متاسفانه شیوه نادرست و اشتباهی که در تلویزیون رسم شده است این است که تا یک مجری در برنامه‌ای موفق نشان می‌دهد دچار توهم می‌شود و آن وقت است که گمان می‌کند می‌تواند از تمامی مرزها فراتر رود. به ویژه این‌که مورد تمجید مسوولی هم قرار بگیرد!»

این انتقادات باعث شد تا شایعاتی در مورد برکناری فرزادحسنی از این برنامه شنیده شود، هرچند که او پس از سردار رادان، میزبان قاضی مشهور و دادستان تهران سعیدمرتضوی بود.

در این میان روزنامه های اصلاح طلب نسبت به این ماجرا سیاست سکوت را اختیار کردند و موضع گیری مشخصی نسبت به این میزگرد نداشتند.

سایت خبری عصر ایران با تمجید از این برنامه نوشت: «در چنین شرایطی انتظار می رود مدیران ارشد صدا و سیما، از چنین روندی حمایت کنند چه آنکه پنهان شدن در پشت دیوار دوری از مردم و سوالات و ابهامات، آنها را نشنیدن و یا بدتر از آن، تنبیه مطرح کننده این پرسش ها، رویکردی است که در نهایت اعتماد مخاطب ایرانی را از رسانه ملی اش سلب می کند و البته هزاران رسانه دیگر هستند که بخواهند و بتوانند مخاطب سرخورده ایرانی را به سمت خود جذب کنند»

واکنش وبلاگستان به برنامه کوله پشتی



گروهی از وبلاگ نویسان، زبان به تحسین فرزادحسنی گشودند و او را «قهرمان» و «شجاع» لقب دادند و گروهی دیگر نیز او را فردی ناباب و نااهل دانستند.

نویسنده وبلاگ «پله پله تا ملاقات خدا» می نویسد : «روز به روز وضعیت صدا وسیما بد و بدتر می شود علتش نفوذ خیلی از افراد نفوذی ضدانقلاب در مدیریتهای مختلف در صدا و سیماست. این موضع گیریهای صدا و سیما از موقع شروع کار دولت نهم به شدت افزایش [یافت] (یا بهتر است بگوییم اصلا شروع شد) در برنامه هایی از پیش طراحی شده.»

نویسنده وبلاگ «ساحل سلامت» نوشت :« آقای رییس پلیس حق دارد که در مواجهه با سوال بی‌محابای حسنی رنگ از چهره ببازد و چنان صدایش لرزان شود، گویی که یکی از فرمانبران مچ دست او را برای مشایعت با ماشین های انتظامی گرفته باشد.»

نویسنده وبلاگ «هیهات» می‌نویسد :«حسنی مشی لیبرالی خود را در موقع مصاحبه با اکبر هاشمی رفسنجانی تمام و کمال نمایان ساخت و بر همه مسلم گشت که این آدم (...) هیچ سنخیتی با رسانه ملی جمهوری اسلامی ندارد.»

نویسنده وبلاگ توهم نامه در این باره نوشت :«تو این لحظات، حسنی رسماً شویی رو به راه انداخته بود که بیشترین تاثیر رو تمام مخاطبین برنامه ش گذاشت و البته با زیرکی خاصی هم وجهه ای منطقی و مستدل به حرفهاش داده بود. این وسط، در مقابل مقاومت ضعیف رادان در برابر صحبت هاش –که اونو به احساساتی شدن متهم کرد- مردم رو به عنوان شاهد تمام این اتفاقات وسط کشید! کاری که اصلاً و ابداً به یاد نمیارم که در چنین ابعادی تو رسانه ملی صورت گرفته باشه.»

امین هاشمی در مطلبی با عنوان «اینجا واشنگتن است صداو سیمای ایالات متحده آمریکا» در وبلاگش نوشته است: «مدیران صدا وسیما در قبال حقوقی که از بیت المال مسلمین به افرادی همچون فرزاد حسنی می پردازند چه پاسخی می‌توانند داشته باشند؟ و چرا تریبونهای موثر در صدا و سیمای جمهوری اسلامی از افراد فاسد و کسانی که در دل، هیچ اعتقادی به اسلام و انقلاب اسلامی ندارند- که قطعا در برنامه هایشان هم برای انقلاب و اسلام سمی مهلک هستند- گرفته نمی شود.»

نویسنده وبلاگ الفبا هم نوشت: «فرزاد حسنی با رادان طوری رفتار کرد که شاید دل خیلی های ما خنک می شد! مخصوصا وقتی قضیه پارک ملت رو تعریف می کرد، با زیرکی شاهدی رو هم آورد تا پیشاپیش رادان رو خلع سلاح کنه. فرزاد حسنی در یک برنامه زنده با شجاعت فرمانده پلیس تهران رو جلوی شاید میلیون ها بیننده تلویزیونی محاکمه کرد و جالب تر همکاری پورمحمدی رئیس شبکه ۳ سیما بود که ۲۰ دقیقه برنامه رو تمدید کرد که واقعا بی سابقه بود!»

نویسنده وبلاگ نسل بیدار هم نوشته است: «با کمی دقت به نوع برنامه هاو نوع جهت گیری های چند سال اخیر ( مخصوصا دوسال اخیر) به وضوح می توان نشانه هایی از رسوخ افراد ناباب و نااهل در بدنه فکری و اجرایی صدا و سیما همان رسانه ملی!! را یافت همانها که تاب و تحمل موفقیت های دولت نهم را ندارند حال از هر فرصتی رای ضربه زدن به دولت ان هم در رسانه ملی !! کوتاهی نمی کند.»

سوپاپ اطمینان یا تغییر و تحول

گروهی معتقدند که تولید تاک شوها، تاسیس رادیو گفتگو و برنامه‌های جنجالی رادیوجوان، انتشار خبر مراسم سالگرد مصدق‌ و نشان دادن تصویر دفاعیات خسروگلسرخی در دادگاه نظامی نوعی «سوپاپ اطمینان» برای صداوسیما و حفظ اعتبار رسانه ملی در برابر مردم است.

این گروه از کارشناسان می‌گویند همه چیز برای یک برنامه پخش زنده از قبل هماهنگ می‌شود و سوالات نیز از قبل مشخص می‌شود، بنابراین یک مجری نمی‌تواند سر خود سوال بپرسد و مهمان برنامه را به چالش بکشد.

همچنین برخی معتقدند تمدید مهلت زمان پخش برنامه و مورد موافقت قرار گرفتن آن به نوعی حاکی از تایید مدیران پشت صحنه را دارد. این گروه در عین حال به بیانیه وزرات ارشاد علیه رادیو جوان اشاره می‌کنند و انتقاد فاطمه رجبی و حسین الله کرم را از ضرغامی را یادآور می‌شوند و می گویند که صداوسیما اکنون در معرض فشار بیرونی فراوانی قرار دارد.

آنها منتشر نشدن نتیجه نظرسنجی رادیو جوان درخصوص میزان محبوبیت احمدی‌نژاد را بی ارتباط با همین فشارهای بیرونی نمی دانند.

گروهی دیگر نیز باز شدن فضای رسانه‌ای را به «ساعتی طلایی» تشبیه می‌کنند که اگر چه عزت الله ضرغامی با به دست کردن آن موجب انتقادات محافظه‌کاران و اصولگریان می‌شود، اما این ساعت طلا چشم‌ها را برای کاندیداتوری او در انتخابات بعدی خیره خواهد کرد.

هرچند خود او دو ماه پیش که برای دیدار و گفت‌وگو با مراجع تقلید به قم سفر کرده بود گفت: «کاندیدا شدن برای انتخابات ریاست جمهوری شایعه‌ای بیش نیست و ساخته ذهن برخی از افراد است.»