"افغانستان بی نقاب": مستندی در مورد زنان افغان


شرمین عبید
شرمین عبید خبرنگار پاکستانی مقیم آمریکا، در مستند "افغانستان بی نقاب" نگاهی دارد به وضعیت زنان افغان
به تازگی یک فیلم مستند از وضعیت زنان افغانستان ساخته شده است. این فیلم، در این هفته از کانال چهار تلویزیون بریتانیا پخش شد.

در جریان این فیلم، شرمین عبید خبرنگار پاکستانی مقیم آمریکا، به افغانستان می رود تا از زندگی زنان افغان که چند سال قبل جورج بوش رئیس جمهوری آمریکا وعده "آزاد کردن" آنها را داده بود، گزارشی تهیه کند.

این فیلم با برش هایی سخنان جورج بوش، همسرش لارا و شری بلر همسر نخست وزیر بریتانیا آغاز می شود که در آن از "احجاف و ستم طالبان بر زنان افغان" و از برنامه های خود در مورد آزادی زنان سخن می گویند".

هنوز برقع

پرسشی که این فیلم مطرح می کند این است که کمکهای وعده شده به زنان افغان تا چه اندازه موثر بوده اند و نتیجه گرفته می شود که با وجود پر بودن کابل از حضور خارجیانی که در نهادهای غیردولتی کار می کنند و با موتر (خودرو)های مجلل همه جا به چشم می خورند، در وضیعیت زنان تغییر چندانی دیده نمی شود.

عده زیادی از دختران و زنان افغان در پایتخت این کشور در میان ساختمانهای مجلل تازه آباد شده و خرابه هایی که شباهت بسیار به ویرانه های جنگ دوم جهانی دارند، مشغول کار و زندگی هستند. با وجود این شمار زنانی که که هنوز هم برقع بر سر می کنند، کم نیست.

خودسوزی

خانم عبید به کلینیکی در هرات می رود. در این درمانگاه دختران و زنان جوان تحت درمان قرار دارند که بیشترشان زیر بیست سال دارند و صورت و بدن شان در اثر خودسوزی به شدت آسیب دید است.

دختری که می گوید چهارده ساله است اما ظاهرش بیش از ده سال نشان نمی دهد، می گوید وقتی خبر شد که پدر معتادش او را به کسی فروخته، دست به خودسوزی زد.

ظاهراً دختر از کاری که انجام داده پشیمان است.

"خودشیرینی" با زهر

این فیلم مستند همچنین نگاهی دارد به سرنوشت نادیا انجمن، شاعر بیست و شش ساله افغان که دو سال پیش توسط شوهرش کشته شد.


نادیا انجمن
شوهر خانم انجمن می گوید "نادیا برای خودشیرینی زهر خورده است"
خبرنگار با مادر، برادر و شوهر نادیا انجمن گفتگو می کند.

جالب توجه است که نه تنها قاتل خانم انجمن پس از چند ماه از زندان آزاد می شود، بلکه در کتابخانه شهر هرات مشغول به کار می شود.

این مرد که فرید نام دارد، ادعا می کند که خانم انجمن برای "خودشیرینی" زهر خورد، در حالیکه به گفته او، "نادیا بسیار خوشبخت بود و کمترین شکایتی از زندگی خود نداشت". اما مادر و برادر نادیا، این ادعا را تایید نمی کنند

تهیه کننده این فیلم مستند، در نیمه پایانی فیلم، به بخشهایی از شمال افغانستان سفر می کند. در اینجا، مشکل تنها خشونت با زنان نیست بلکه معضل عدم دسترسی به خدمات درمانی هم بر مشکلات و مسایل زنان افزوده و باعث شده که مادران جوان، با خطر مرگ در هنگام زایمان روبرو باشند.

وعده های غرب در مورد مدرن ساختن درمانگاه ها برای زنان عملی نشده است. همه ساله زنان و نوزادان زیادی در هنگام زایمان می میرند.

دختران در مکتب

شرمین عبید در جریان سفر به ولایت تخار افغانستان، از یک مکتب دخترانه نیز بازدید می کند.


شرمین عبید
شرمین عبید در پایان فیلم می گیرد که آزاد کردن زنان افغانستان از چنگ طالبان کافی نبوده است
در این مکتب، دختران جوان با شوق و علاقه فروان مشغول درس خواندن هستند، اما از زبان آنها می شنویم که مردان خانواده میل ندارند دختران را در مکتب ببینند.

در تخار مردان جوان در جواب سوال خبرنگار می گویند که حاضر نیستند زنان شان در اجتماع ظاهر شوند و حتی دوستان نزدیک شان نباید با همسر آنها حرف بزنند.

یک پسر جوان تخاری در حالیکه می خندد به انگلیسی می گوید زنش را قفل می کند و کلید را با حرف رمز نزد خودش نگاه می دارد.

تهیه کننده این مستند پنجاه دقیقه ای، در پایان نتیجه می گیرد که آزاد کردن زنان افغانستان از چنگ طالبان کافی نبوده است، زیرا به نظر او، ضوابط سختگیرانه مذهبی در کنار عرف جامعه، همچنان برای زنان افغان دست و پاگیر است و اعمال خشونت در برابر زنان به مناطق پشتون نشین خلاصه نمی شود. ضمن اینکه، زنان افغان نیاز مبرم به خدمات بهداشتی - درمانی و اجتماعی دارند که فقط با توجه جامعه بین المللی دستیابی به آنها ممکن اس