با تصویب آیین‌نامه اجرایی بند (91) قانون بودجه سال 1390 کل کشور توسط هیات دولت، صندوق تامین اجتماعی مکلف شد از این پس حقوق بازنشستگی افرادی را که حداقل 10 سال حق بیمه تامین اجتماعی پرداخت کرده‌‌اند و واجد شرایط این آیین‌نامه هستند، پرداخت کند. 

با اجرایی شدن این قانون، پیش‌بینی می‌شود گام بلندی در جهت رفاه و تامین اجتماعی قشر زیادی از بیمه‌شدگان که به هر دلیل نتوانسته‌اند سقف پرداخت سنوات بیمه خود را تا 20 سال پر کنند، تامین شود.

پیش از این بسیاری از بیمه‌شدگان که به دلیل بیماری و ازکارافتادگی، تعطیلی سازمان یا نهادی که در آن کار می‌کردند، امتناع کارفرماها از پرداخت حق بیمه آنها و دلایل دیگر، قادر به ادامه پرداخت بیمه نبودند، نمی‌توانستند از حق بیمه خود بهره‌مند شوند و در واقع پرداخت 10 ساله یا بیشتر حق بیمه آنها برای گذران دوران پیری به دردشان نمی‌خورد.

کارشناسان بر این باورند با اجرای مصوبه هیات وزیران اکنون گام مثبتی برای حل مشکلات این دسته از بیمه‌شدگان برداشته می‌شود.

پایگاه اطلاع‌رسانی دولت روز شنبه اعلام کرد: هیات وزیران در جلسه دوم شهریور ماه، بنا به پیشنهاد مشترک وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور و به استناد بند (91) قانون بودجه سال 1390 کل کشور، آیین‌نامه اجرایی بند یادشده را تصویب کرد.

برابر این آیین‌نامه اجرایی، از میان تمامی مشمولان بند (91) قانون بودجه سال 1390 کل کشور، افرادی که از اول فروردین تا 29 اسفند سال جاری دارای حداقل 60 سال تمام سن برای بیمه‌شدگان مرد و حداقل 55 سال تمام سن برای بیمه‌شدگان زن باشند، یا دارای حداقل 10 سال تمام سابقه پرداخت حق بیمه به صندوق تامین اجتماعی بوده یا به تشخیص کمیسیون‌های موضوع ماده (91) قانون تامین اجتماعی، در سنین کمتر از موارد فوق ازکارافتاده شده‌اند، ولی از حق مستمری برخوردار نمی‌شوند، می‌توانند درخواست بازنشستگی کنند.

همچنین، افرادی که کمتر از 10 سال حق بیمه پرداخت کرده‌اند، می‌توانند با پرداخت مابه‌التفاوت حق بیمه اعم از حق کارگر و کارفرما تا 10 سال، به نرخ سال جاری از امتیاز بازنشستگی برخوردار شوند.
بر اساس این مصوبه، مبنای کسر حق بیمه ماهانه بیمه‌شدگان موضوع این آیین‌نامه که کمتر از 10 سال حق بیمه پرداخت کرده‌اند، حداقل حقوق و دستمزد مصوب شورای عالی کار در سال 1390 است.میزان مستمری بازنشستگی متقاضیان بهره‌مندی از مفاد این آیین‌نامه با رعایت مفاد ماده (77) قانون تامین اجتماعی و تبصره آن، محاسبه و تعیین می‌شود.

مستمری قابل پرداخت معادل مستمری استحقاقی بیمه‌شده، یعنی متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه است. این‌گونه مستمری‌بگیران از شمول ماده (111) قانون تامین اجتماعی خارج هستند.

این آیین‌نامه که اگر دارد

با وجود نگرانی برخی کارشناسان از امکان سوءاستفاده از این قانون، جواد زمانی سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس معتقد است شرط سنی 60 سال برای مردان و 55 سال برای زنان در این آیین‌نامه سبب می‌شود کمتر کسی به طمع اشتغال مجدد اقدام به بازنشسته کردن خود بر اساس این آیین‌نامه کند.

زمانی به «جام‌جم» می‌گوید: این آیین‌نامه به منظور نهادینه کردن فرهنگ استفاده از بیمه‌ها در کشور و بخصوص برای کسانی است که به دلیل افزایش سن، از کار افتاده شده‌اند و سازمان‌های بیمه‌گر می‌توانند با استناد به این آیین‌نامه آنها را حمایت کنند.

او امکان سوء استفاده از این قانون را رد نمی‌کند، اما در گفته‌هایش به شرایط ایده‌آل گریز می‌زند که مسلما ما تا آن فاصله زیادی داریم.

زمانی تاکید می‌کند: بر خلاف باور عمومی، هزینه‌های خانواده به دلیل بازنشستگی اعضای شاغل آن کاسته نمی‌شود و حتی در مواردی بیشتر هم می‌شود و مسلما اگر حقوق بازنشستگی افراد کافی باشد، کسی ناچار نمی‌شود برای تامین هزینه‌هایش پس از بازنشسته شدن به دنبال شغل دیگری بگردد.

نمی‌توانید مجددا شاغل شوید!

هرچند این خبر از دیدگاه ازکارافتادگانی که دیگر قادر به کار نیستند، خبری امیدوارکننده و خوشایند به نظر می‌رسد، اما برخی کارشناسان نیز اعتقاد دارند تسهیل شرایط بازنشستگی افرادی که کمتر از 10 سال حق بیمه پرداخت کرده‌اند، افراد را به بازنشستگی زودهنگام از مشاغلی که در آنها مهارت و تخصص دارند، ترغیب می‌کند تا با اشتغال در شغلی دیگر و با جمع زدن درآمد حاصل از آن با مستمری بازنشستگی، دخل و خرجشان را با هم متناسب کنند که این روش به نفع سیاست‌های کلان اقتصادی نیست.

بر همین اساس، برخی کارشناسان حوزه تامین اجتماعی اعتقاد دارند با توجه به این که سن امید به زندگی در کشور بالاتر رفته است، سن بازنشستگی نیز باید افزایش پیدا کند و آسان کردن شرایط بازنشستگی افرادی که کمتر از 10 سال حق بیمه پرداخته‌اند سبب می‌شود، افراد متخصص با هدف درآمدزایی بیشتر، علی‌رغم ممنوعیت قانونی اشتغال به کار بازنشستگان تامین اجتماعی، در اولین فرصتی که دست دهد خود را بازنشسته کنند و در شغلشان باقی نمانند.

به گفته این کارشناسان، بالاتر رفتن سن بازنشستگی متناسب با سن امید به زندگی، الگویی است که در کشورهای توسعه یافته استفاده می‌شود و شاید چنین تصمیمی مصلحت‌اندیشی بر اساس مطالبات روز مردم باشد که آینده‌نگری در آن، در نظر گرفته نشده است.

علی‌اکبر خبازها، رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی یکی از کسانی است که اعتقاد دارد بازنشسته شدن با چنین شرایطی نه به نفع مردم و نه به نفع سازمان تامین اجتماعی است. او در گفت وگو با «جام‌جم» با اشاره به این که آیین‌نامه اجرایی بازنشستگی با پرداخت حداقل10 سال حق بیمه تامین‌اجتماعی هنوز ابلاغ نشده است، توضیح می‌دهد: این قانون بر مبنای بیمه‌پردازی است یعنی فرد بر اساس مقدار حق بیمه‌ای که پرداخته است مستمری می‌گیرد و بر این اساس افرادی که کمتر از 10 سال حق بیمه پرداخته‌اند مستمری حدود 110 تا 115 هزار تومان می‌گیرند که به هیچ وجه برای گذارن زندگی کافی نیست!

به گفته وی، پرداخت 10 سال حق بیمه شرط زمانی ندارد و لزوما پرداخت حق بیمه نباید قبل از سال‌های بازنشستگی باشد. خبازها هشدار می‌دهد که بازنشستگان تامین اجتماعی، نمی‌توانند پس از بازنشستگی در شغل‌های دیگر مشغول به کار شوند و اگر چنین اقدامی کنند و بازرسی سازمان تامین اجتماعی از آن باخبر شود، مستمری بازنشستگی آنها قطع خواهد شد.

با این حال او تایید می‌کند که ممکن است کسانی برای استفاده از مزایای بازنشستگی، با استفاده از این آیین‌نامه بازنشسته شوند و سپس به شکل غیر قانونی فرصت‌های شغلی دیگر را برای درآمد بیشتر اشغال کنند.

گرچه سازمان تامین اجتماعی در واکنش به این ابلاغیه سکوت اختیار کرده است، اما به گفته کارشناسان ذی ربط،‌اجرای این مصوبه می‌تواند در جهت تامین رفاه‌‌ آینده بیمه‌شدگان گام مهمی تلقی شود.

افزایش سن بازنشستگی استادان دانشگاه

همزمان با ابلاغ بازنشستگی با 10 سال سابقه پرداخت بیمه، افراد عادی طبق دستورالعمل جدید آیین‌نامه استخدامی اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی وزارت علوم، سن بازنشستگی اعضای هیات علمی افزایش یافت.

به استناد بند «ب» ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه و در راستای اختیار تفویضی جلسه شماره 693 شورای عالی انقلاب فرهنگی به وزیر علوم، دستورالعمل اصلاحیه ماده 36 فصل هشتم (بازنشستگی و وظیفه) آیین‌نامه استخدامی اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی که به تایید و تصویب وزیرعلوم رسیده است، ابلاغ شد.

براساس ماده اول این اصلاحیه، دانشگاه یا موسسه مکلف است اعضای هیات علمی با مرتبه مربی آموزشیار، مربی و استادیار را با 65 سال سن یا 30 سال خدمت، اعضای هیات علمی دانشیار را با 67 سال سن و اعضای هیات علمی با مرتبه استادی را با 70 سال سن، بدون نیاز به وصول درخواست ذی‌نفع بازنشسته کند.

براساس تبصره اول ماده یک، سابقه خدمت آن دسته از استادیارانی که در 4 سال آخر منتهی به 30سال خدمت، موفق به کسب حداقل 80 درصد امتیازات ارتقا به دانشیاری و کسب حداقل 75درصد لازم از بندها و مواد تعیین‌کننده شوند به 32 سال و کسانی که حداقل 85 درصد امتیازات ارتقا به مرتبه دانشیاری و حداقل 80 درصد از امتیازات لازم از بندها و مواد تعیین‌کننده از آیین‌نامه ارتقا را کسب کنند به 33 سال و با رعایت سقف سنی 65 سال قابل افزایش است.

طبق تبصره 2 ماده اول این اصلاحیه، سن بازنشستگی آن دسته از دانشیارانی که در 5 سال قبل از 67 سالگی موفق به کسب 75 درصد امتیازات ارتقا به مرتبه استادی می‌شوند، به 70 سال سن و سن اعضای هیات علمی که به عنوان عضو هیات علمی نمونه کشوری انتخاب شده‌اند، به درخواست ذی‌نفع تا 3 سال قابل افزایش است.

همچنین ماده 2 این اصلاحیه به دانشگاه یا موسسه اختیار می‌دهد اعضای هیات علمی خود را که بر اساس شرایط مندرج در این دستورالعمل با داشتن 30 سال سابقه خدمت همچنان واجد شرایط ادامه خدمت هستند در صورت تقاضای عضو ذی‌نفع، بازنشسته کند.
براساس ماده 3 دستورالعمل اصلاحیه ماده 36 قانون استخدام اعضای هیات علمی، دانشگاه یا موسسه می‌تواند در صورت نیاز به خدمات اعضای هیات علمی با مرتبه دانشیاری و استادی واجد شرایط بازنشستگی، مشروط به درخواست کتبی عضو هیات علمی و موافقت رئیس دانشگاه یا موسسه و تصویب هیات امنا، موعد بازنشستگی وی را حداکثر تا سقف 3 سال با اخذ موافقت سالانه هیات امنا به تعویق بیندازد.

تبصره ماده 3 این دستورالعمل تاکید دارد دانشگاه یا موسسه می‌تواند بنا به درخواست رئیس دانشگاه یا موسسه و ارائه تقاضای مکتوب عضو هیات علمی با مرتبه استادی و موافقت وزیرعلوم، علاوه بر تمدید مذکور در ماده 3 حداکثر تا 3 سال دیگر اقدام کند.

پیش از اصلاح این آیین‌نامه، دانشگاه‌ها مکلف بودند اعضای هیات علمی خود را با شرط سنی 65 سال بازنشسته یا در موارد ضروری تا سن 70 سال تمدید کنند که در دستورالعمل جدید، سن بازنشستگی اعضای هیات علمی با مرتبه دانشیاری به 67 سال و با مرتبه استادی به 70سال افزایش یافت.

بر اساس شرایط خاص مندرج در این دستورالعمل، امکان افزایش سن بازنشستگی با مرتبه دانشیاری تا 70 سال و استادی تا 76 سال امکان‌پذیر شد.

بازنشستگی پیش از موعد فرهنگیان دارای مشکل پزشکی

از سوی دیگر ، وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد به دلیل فقدان اعتبار مالی ، امسال هیچ معلمی پیش از موعد بازنشسته نخواهد شد. حمید رضا حاجی بابایی گفت: قانون بودجه امسال و در ضوابط اداری، اجرای هر برنامه‌ای منوط به تامین اعتبار آن است. این در حالی است که در قانون، بودجه‌ای برای این بخش لحاظ نشده لذا افرادی که متقاضی بازنشستگی پیش‌ از موعد هستند و در حال حاضر نمی‌خواهند پاداش پایان‌خدمت بگیرند نیز عملا بر اساس قانون نمی‌توان این حکم را برای آنها اجرا کرد، وی افزود: با این حال، آموزش و پرورش نه تنها مخالفتی با بازنشستگی پیش از موعد فرهنگیان دارای مشکلات پزشکی ندارد بلکه این مساله را پیگیری می‌کند تا به نتیجه برسد.

گردآوری : پایگاه اینترنتی پرشین وی