من و پدرم قصد کاندیداتوری برای انتخابات مجلس نداریم

محمود حاج‌زمان: افزایش جمعیت جهان و توسعه زمین‌های کشاورزی، فشارهای زیادی را بر منابع محدود آب شیرین دنیا وارد کرده است. با این وجود، دولت اتیوپی اعلام کرده است که علی‌رغم تمام بحث و جدل‌ها، ساخت سد عظیمی را بر روی رودخانه نیل را آغاز خواهد کرد که می‌تواند بیش از 5 هزار مگاوات برق برای این کشور و همسایگانش، از جمله کشور تازه تاسیس سودان جنوبی تولید کند.

به گزارش نشنال جئوگرافیک، این پروژه که به نام «سد عظیم هزاره» معروف است، نگرانی‌هایی را در خصوص هزینه‌های انسانی و زیست‌محیطی آن ایجاد، و مجددا تمام توجهات را به تاریخچه پر دردسر این کشور با سدهای بزرگ معطوف کرده است.

در یک مراسم جشن عمومی در ماه مارس / فروردین‌ماه، ملس زناوی، نخست‌وزیر اتیوپی، سنگ‌بنای ساخت یک سد جدید و یک نیروگاه برق‌آبی را بنا نهاد؛ سدی که قرار است بر روی بخشی از رود نیل آبی در منطقه بنیشانگول گومز این کشور ساخته شود. نیل آبی که از دریاچه تانا در اتیوپی سرچشمه می‌گیرد، یکی از دو شاخه اصلی رود نیل را به عنوان طولانی‌ترین رود جهان تشکیل می‌دهد. دیگر شاخه اصلی رود نیل که نیل سفید نامیده می‌شود و از دریاچه ویکتوریا در کنیا سرچشمه می‌گیرد، در سودان جریان دارد.

زمانی‌که این سد در سال 2015 / 1394 تکمیل شود، سد عظیم هزاره به بزرگ‌ترین نیروگاه برق‌آبی در آفریقا تبدیل خواهد شد. این سد همچنین بزرگ‌ترین دریاچه مصنوعی اتیوپی با ظرفیت 63 میلیارد مترمکعب را به وجود خواهد آورد که اندازه آن دو برابر دریاچه تانا در منطقه احمره اتیوپی است.

در اواخر ماه ژوئن / خردادماه، دولت اتیوپی اعلام کرد که چهار سد دیگر را بر روی نیل آبی خواهد ساخت که به همراه سد عظیم هزاره، در مجموع بیش از 15 گیگاوات برق تولید خواهند کرد. هزینه ساخت چهار سد جدید هنوز فاش نشده است، اما تخمین زده می‌شود که ساخت سد عظیم هزاره حدود 4.7 میلیارد دلار (حدود 5 هزار میلیارد تومان) هزینه داشته باشد.

قطب انرژی
دولت اتیوپی اعلام کرده که قصد دارد با توسعه الکتریستیه برق‌آبی، به یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های تولید انرژی در آفریقا تبدیل شود تا بتواند به همسایگان خود نیز برق صادر کند. رویایی که موفقیت در آن به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد این کشور چندان دور از دسترس نیست.

کریس فانک، متخصص هواشناسی از دانشگاه سانتاباربارا کالیفرنیا می‌گوید: «اتیویپی را برج آب آفریقا می‌نامند. اگر شما به یک نقشه ارتفاعی از این قاره نگاه کنید؛ به جز زمین‌های مرتفع اتیوپی سایر نقاط این قاره در ارتفاع بسیار کمی قرار دارند. وجود همین کوه‌های عظیم باعث بارش سالیانه حدود یک تن باران می‌شود که پتانسیل عظیمی را برای تولید الکتریستیه برق‌آبی در اختیار اتیوپی قرار می‌دهد.»

این پتانسیل از دید دولت‌مردان اتیوپی پنهان نمانده است. بنا بر گزارش گروه زیست‌محیطی اینترنشنال ریورز، در حال حاضر بیش از 20 سد در اتیوپی در حال ساخت یا بهره‌برداری قرار دارد، که بیش از هر کشور آفریقایی دیگری است.

دولت‌مردان اتیوپی می‌گویند که بخش اعظم برق تولید شده از رود نیل به کشورهای همسایه صادر خواهد شد. اما کشورهای مصر و سودان شمالی اعلام نگرانی کرده‌اند که پروژه سد هزاره، به طور خطرناکی می‌تواند باعث کاهش جریان آب پایین‌دست رود نیل در کشورهای آنها شود.

طرفداران محیط‌زیست همچنین نگران اثرات زیست‌محیطی ساخت سد عظیم هزاره هستند. تا به امروز هیچ گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی (EIA) برای این پروژه منتشر نشده است، و دولت اتیوپی نیز مشخص نکرده است که آیا اصولا برنامه‌ای برای انجام این مطالعات وجود دارد یا خیر.

به گفته لوری پاتینگر، سخنگوی گروه اینترنشنال ریورز، چنین چیزی به هیچ عنوان باعث شگفتی نیست. گزارش ارزیابی زیست‌محیطی سد گیبه 3 -سد عظیم دیگری که بر روی رودخانه آمو در اتیوپی در حال ساخت است- که دولت اتیوپی در سال 2009 / 1388 منتشر کرد، به دلیل کاستی‌ها و ایرادات فراوانی که داشت به شدت با انتقاد روبه‌رو شد. شدت انتقادات به حدی بود که باعث شد صندوق بین‌المللی پول، بانک سرمایه گذاری اروپا، و بانک توسعه آفریقا در سال 2010 / 1389 از این پروژه کنار بکشند.

به گفته پاتینگر، دولت اتیوپی احتمالا به دنبالی راهی خواهد بود تا از بروز یک واکنش شدید عمومی مشابه پروژه سد گیبه 3 اجتناب کند؛ اما فقدان گزارش ارزیابی زیست‌محیطی جذب سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی برای این پروژه را به شدت دشوار می‌سازد.

آب‌های دردسرساز
اتیوپی تاریخچه پر دردسری در ارتباط با پروژه‌های عظیم سدسازی دارد که مانع از اعتماد به این کشور می‌شود. سدهای این کشور همچنین ارتباط تنگاتنگی با اقدام «تصرف اراضی» دولت اتیوپی دارد. به گفته منتقدان، دولت اتیوپی که مالک تمام زمین‌های این کشور است؛ مردمان بومی را به زور از سرزمین‌های آبا و اجدادی‌شان بیرون کرده است و در عوض قطعات بزرگی از این زمین‌ها را به سرمایه گذاران خارجی اجاره داده است.

کلودیا کار، استاد توسعه بین‌المللی منابع روستایی در دانشگاه برکلی کالیفرنیا می‌گوید: «دولت اتیوپی که برنامه‌های آبیاری کشاورزی گسترده‌ای را برای شرکت‌های خصوصی و دولتی آغاز کرده است، تعداد زیادی از جمعیت بومی را وادار کرده است تا این مراتع و زمین‌های کشاورزی را ترک کنند.» وی می‌افزاید: «از آنجایی‌که آنها جای دیگری برای زندگی ندارند، درگیری‌های مسلحانه در منطقه به شدت افزایش یافته است.»

بر اساس گزارش سال 2009 / 1388 گروه کاری منابع آفریقا (ARWG)، سد گیبه 3 می‌تواند سطح آب دریاچه تورکانا را به میزان 20 متر کاهش دهد، و بر زندگی بیش از نیم میلیون نفر در اتیوپی و کنیا تاثیر بگذارد. چنین افت شدیدی در سطح آب نه تنها حیات وحش منطقه از جمله اسب‌های آبی، کروکودیل‌ها و پرندگان مهاجر را به خطر می‌اندازد؛ بلکه باعث افزایش شوری آب دریاچه می‌شود. کار می‌گوید: «در حال حاضر نیز شوری آب دریاچه تورکانا در مرز آب قابل شرب برای انسان و حیوان قرار دارد. افزایش شوری آب این دریاچه باعث عبور از این مرز و مختل شدن تمام اکوسیستم منطقه و دریاچه می‌شود.»

فرار به جلو
علی‌رغم تمام مشکلات در جذب سرمایه‌گذاری خارجی، دولت‌مردان اتیوپی گفته‌اند که نسبت به ساخت سد عظیم هزاره متعهد هستند، و قصد دارند تا تامین مالی پروژه را بدون کمک خارجی و با فروش اوراق قرضه به مردم انجام دهند. اوایل امسال حاجی ایبسا گندو، سخنگوی دولت اتیوپی در مصاحبه با خبرگزاری بلومبرگ گفت: «مردم اتیوپی با ساخت سد عظیم هزاره موافق هستند. تمام کارگران یک ماه حقوق خود را به این پروژه بخشیدند، بازرگانان اوراق را می‌خرند، و یهودیان مهاجر نیز در پروژه سد مشارکت می‌کنند.»

اما حتی اگر سد عظیم هزاره و گیبه 3 با موفقیت تکمیل شوند، هنوز مشخص نیست چه کسی برق تولیدی آنها را می‌خرد؛ اگرچه به گفته روزنامه سودان تریبون، اتیوپی توافقات اولیه را برای صادرات برق به سودان، جیبوتی و کنیا انجام داده است. اما منتقدان ساخت سد می‌گویند که اکثریت آفریقا به شبکه برق متصل نیستند و اتیوپی بسیار بیش از نیاز فعلی خود یا همسایگانش برق تولید خواهد کرد. پاتینگر می‌گوید: «هر کس درباره اینکه آنها چطور می‌خواهند برق تولیدی را به فروش برسانند، حدس خاص خودش را می‌زند.»

گزارش‌های خبری نشان می‌دهد که جنوب سودان یک خریدار بالقوه برای برق اتیوپی خواهد بود، اما توافق‌نامه‌ای که در سال 1929 / 1308 بین مصر و سودان در خصوص استفاده از آب کل نیل منعقد شده است، باعث پیچیدگی مساله می‌شود. این توافقنامه که احتمالا شامل سودان جنوبی نیز خواهد شد، از سوی اتیوپی و چندین کشور آفریقایی دیگر به چالش کشیده شده است.

پاتینگر می‌گوید: «سودان فعلی بخش نسبتا قابل توجهی از حقوق رود نیل را در اختیار دارد. مشخص نیست که این حقوق چگونه بین دو بخش سودان تقسیم خواهد شد، در دعواهای احتمالی چه کسی طرف سودان شمالی یا جنوبی را خواهد گرفت، و هر کدام از طرفین چه انتظاراتی از اتیوپی خواهند داشت. من فکر نمی‌کنم در حال حاظر کسی بتواند حدس بزند در آینده چه پیش خواهد آمد.»

تغییرات آب و هوایی
این خطر وجود دارد که به دلیل تغییرات آب و هوایی ناشی از گرمایش جهانی که که چرخه‌های هیدرولوژیکی آفریقای شرقی را دگرگون کرده است، برخی از سدهای اتیوپی در چند دهه آینده دیگر قابل استفاده نباشند. یک مجموعه تحلیل آب و هوایی که از سوی فانک و همکارانش انجام شده است پیش ‌بینی می‌کند که به دلیلی تغییرات الگوهای آب و هوایی، جنوب اتیوپی در دهه‌های آینده با کاهش 20 درصد در میزان بارندگی روبه‌رو خواهد شد. اگر این اتفاق رخ دهد، می‌تواند تهدیدی برای تولید برق سد گیبه 3 و سایر سدهای رودخانه آمو باشد.

فانک می‌گوید: «حتی با صرف نظر از اینکه شما تحلیل‌های من را درباره دلیل کاهش بارندگی قبول داشته باشید، مشاهدات نشان می‌دهد که این کاهش حتما رخ خواهد داد. حتی اگر شما از منکران تغییرات آب و هوایی باشید، باز هم می‌توانید نگران کاهش میزان بارندگی باشید.»

به گفته پاتینگر، هیچ سدی در اتیوپی در خصوص اثرات تغییرات آب و هوایی مورد ارزیابی قرار نگرفته است. وی می‌گوید: «این منطقه از شرق آفریقا در حال حاضر نیز به شدت به نیروی برق‌آبی وابسته است. زمانی‌که شما این مساله را با این واقعیت ترکیب می‌کنید که قاره آفریقا بیش از سایر نقاط دنیا تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی قرار خواهد گرفت، آنگاه به عمق فاجعه پی خواهید برد.»

محمود حاج‌زمان: افزایش جمعیت جهان و توسعه زمین‌های کشاورزی، فشارهای زیادی را بر منابع محدود آب شیرین دنیا وارد کرده است. با این وجود، دولت اتیوپی اعلام کرده است که علی‌رغم تمام بحث و جدل‌ها، ساخت سد عظیمی را بر روی رودخانه نیل را آغاز خواهد کرد که می‌تواند بیش از 5 هزار مگاوات برق برای این کشور و همسایگانش، از جمله کشور تازه تاسیس سودان جنوبی تولید کند.

به گزارش نشنال جئوگرافیک، این پروژه که به نام «سد عظیم هزاره» معروف است، نگرانی‌هایی را در خصوص هزینه‌های انسانی و زیست‌محیطی آن ایجاد، و مجددا تمام توجهات را به تاریخچه پر دردسر این کشور با سدهای بزرگ معطوف کرده است.

در یک مراسم جشن عمومی در ماه مارس / فروردین‌ماه، ملس زناوی، نخست‌وزیر اتیوپی، سنگ‌بنای ساخت یک سد جدید و یک نیروگاه برق‌آبی را بنا نهاد؛ سدی که قرار است بر روی بخشی از رود نیل آبی در منطقه بنیشانگول گومز این کشور ساخته شود. نیل آبی که از دریاچه تانا در اتیوپی سرچشمه می‌گیرد، یکی از دو شاخه اصلی رود نیل را به عنوان طولانی‌ترین رود جهان تشکیل می‌دهد. دیگر شاخه اصلی رود نیل که نیل سفید نامیده می‌شود و از دریاچه ویکتوریا در کنیا سرچشمه می‌گیرد، در سودان جریان دارد.

زمانی‌که این سد در سال 2015 / 1394 تکمیل شود، سد عظیم هزاره به بزرگ‌ترین نیروگاه برق‌آبی در آفریقا تبدیل خواهد شد. این سد همچنین بزرگ‌ترین دریاچه مصنوعی اتیوپی با ظرفیت 63 میلیارد مترمکعب را به وجود خواهد آورد که اندازه آن دو برابر دریاچه تانا در منطقه احمره اتیوپی است.

در اواخر ماه ژوئن / خردادماه، دولت اتیوپی اعلام کرد که چهار سد دیگر را بر روی نیل آبی خواهد ساخت که به همراه سد عظیم هزاره، در مجموع بیش از 15 گیگاوات برق تولید خواهند کرد. هزینه ساخت چهار سد جدید هنوز فاش نشده است، اما تخمین زده می‌شود که ساخت سد عظیم هزاره حدود 4.7 میلیارد دلار (حدود 5 هزار میلیارد تومان) هزینه داشته باشد.

قطب انرژی
دولت اتیوپی اعلام کرده که قصد دارد با توسعه الکتریستیه برق‌آبی، به یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های تولید انرژی در آفریقا تبدیل شود تا بتواند به همسایگان خود نیز برق صادر کند. رویایی که موفقیت در آن به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد این کشور چندان دور از دسترس نیست.

کریس فانک، متخصص هواشناسی از دانشگاه سانتاباربارا کالیفرنیا می‌گوید: «اتیویپی را برج آب آفریقا می‌نامند. اگر شما به یک نقشه ارتفاعی از این قاره نگاه کنید؛ به جز زمین‌های مرتفع اتیوپی سایر نقاط این قاره در ارتفاع بسیار کمی قرار دارند. وجود همین کوه‌های عظیم باعث بارش سالیانه حدود یک تن باران می‌شود که پتانسیل عظیمی را برای تولید الکتریستیه برق‌آبی در اختیار اتیوپی قرار می‌دهد.»

این پتانسیل از دید دولت‌مردان اتیوپی پنهان نمانده است. بنا بر گزارش گروه زیست‌محیطی اینترنشنال ریورز، در حال حاضر بیش از 20 سد در اتیوپی در حال ساخت یا بهره‌برداری قرار دارد، که بیش از هر کشور آفریقایی دیگری است.

دولت‌مردان اتیوپی می‌گویند که بخش اعظم برق تولید شده از رود نیل به کشورهای همسایه صادر خواهد شد. اما کشورهای مصر و سودان شمالی اعلام نگرانی کرده‌اند که پروژه سد هزاره، به طور خطرناکی می‌تواند باعث کاهش جریان آب پایین‌دست رود نیل در کشورهای آنها شود.

طرفداران محیط‌زیست همچنین نگران اثرات زیست‌محیطی ساخت سد عظیم هزاره هستند. تا به امروز هیچ گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی (EIA) برای این پروژه منتشر نشده است، و دولت اتیوپی نیز مشخص نکرده است که آیا اصولا برنامه‌ای برای انجام این مطالعات وجود دارد یا خیر.

به گفته لوری پاتینگر، سخنگوی گروه اینترنشنال ریورز، چنین چیزی به هیچ عنوان باعث شگفتی نیست. گزارش ارزیابی زیست‌محیطی سد گیبه 3 -سد عظیم دیگری که بر روی رودخانه آمو در اتیوپی در حال ساخت است- که دولت اتیوپی در سال 2009 / 1388 منتشر کرد، به دلیل کاستی‌ها و ایرادات فراوانی که داشت به شدت با انتقاد روبه‌رو شد. شدت انتقادات به حدی بود که باعث شد صندوق بین‌المللی پول، بانک سرمایه گذاری اروپا، و بانک توسعه آفریقا در سال 2010 / 1389 از این پروژه کنار بکشند.

به گفته پاتینگر، دولت اتیوپی احتمالا به دنبالی راهی خواهد بود تا از بروز یک واکنش شدید عمومی مشابه پروژه سد گیبه 3 اجتناب کند؛ اما فقدان گزارش ارزیابی زیست‌محیطی جذب سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی برای این پروژه را به شدت دشوار می‌سازد.

آب‌های دردسرساز
اتیوپی تاریخچه پر دردسری در ارتباط با پروژه‌های عظیم سدسازی دارد که مانع از اعتماد به این کشور می‌شود. سدهای این کشور همچنین ارتباط تنگاتنگی با اقدام «تصرف اراضی» دولت اتیوپی دارد. به گفته منتقدان، دولت اتیوپی که مالک تمام زمین‌های این کشور است؛ مردمان بومی را به زور از سرزمین‌های آبا و اجدادی‌شان بیرون کرده است و در عوض قطعات بزرگی از این زمین‌ها را به سرمایه گذاران خارجی اجاره داده است.

کلودیا کار، استاد توسعه بین‌المللی منابع روستایی در دانشگاه برکلی کالیفرنیا می‌گوید: «دولت اتیوپی که برنامه‌های آبیاری کشاورزی گسترده‌ای را برای شرکت‌های خصوصی و دولتی آغاز کرده است، تعداد زیادی از جمعیت بومی را وادار کرده است تا این مراتع و زمین‌های کشاورزی را ترک کنند.» وی می‌افزاید: «از آنجایی‌که آنها جای دیگری برای زندگی ندارند، درگیری‌های مسلحانه در منطقه به شدت افزایش یافته است.»

بر اساس گزارش سال 2009 / 1388 گروه کاری منابع آفریقا (ARWG)، سد گیبه 3 می‌تواند سطح آب دریاچه تورکانا را به میزان 20 متر کاهش دهد، و بر زندگی بیش از نیم میلیون نفر در اتیوپی و کنیا تاثیر بگذارد. چنین افت شدیدی در سطح آب نه تنها حیات وحش منطقه از جمله اسب‌های آبی، کروکودیل‌ها و پرندگان مهاجر را به خطر می‌اندازد؛ بلکه باعث افزایش شوری آب دریاچه می‌شود. کار می‌گوید: «در حال حاضر نیز شوری آب دریاچه تورکانا در مرز آب قابل شرب برای انسان و حیوان قرار دارد. افزایش شوری آب این دریاچه باعث عبور از این مرز و مختل شدن تمام اکوسیستم منطقه و دریاچه می‌شود.»

فرار به جلو
علی‌رغم تمام مشکلات در جذب سرمایه‌گذاری خارجی، دولت‌مردان اتیوپی گفته‌اند که نسبت به ساخت سد عظیم هزاره متعهد هستند، و قصد دارند تا تامین مالی پروژه را بدون کمک خارجی و با فروش اوراق قرضه به مردم انجام دهند. اوایل امسال حاجی ایبسا گندو، سخنگوی دولت اتیوپی در مصاحبه با خبرگزاری بلومبرگ گفت: «مردم اتیوپی با ساخت سد عظیم هزاره موافق هستند. تمام کارگران یک ماه حقوق خود را به این پروژه بخشیدند، بازرگانان اوراق را می‌خرند، و یهودیان مهاجر نیز در پروژه سد مشارکت می‌کنند.»

اما حتی اگر سد عظیم هزاره و گیبه 3 با موفقیت تکمیل شوند، هنوز مشخص نیست چه کسی برق تولیدی آنها را می‌خرد؛ اگرچه به گفته روزنامه سودان تریبون، اتیوپی توافقات اولیه را برای صادرات برق به سودان، جیبوتی و کنیا انجام داده است. اما منتقدان ساخت سد می‌گویند که اکثریت آفریقا به شبکه برق متصل نیستند و اتیوپی بسیار بیش از نیاز فعلی خود یا همسایگانش برق تولید خواهد کرد. پاتینگر می‌گوید: «هر کس درباره اینکه آنها چطور می‌خواهند برق تولیدی را به فروش برسانند، حدس خاص خودش را می‌زند.»

گزارش‌های خبری نشان می‌دهد که جنوب سودان یک خریدار بالقوه برای برق اتیوپی خواهد بود، اما توافق‌نامه‌ای که در سال 1929 / 1308 بین مصر و سودان در خصوص استفاده از آب کل نیل منعقد شده است، باعث پیچیدگی مساله می‌شود. این توافقنامه که احتمالا شامل سودان جنوبی نیز خواهد شد، از سوی اتیوپی و چندین کشور آفریقایی دیگر به چالش کشیده شده است.

پاتینگر می‌گوید: «سودان فعلی بخش نسبتا قابل توجهی از حقوق رود نیل را در اختیار دارد. مشخص نیست که این حقوق چگونه بین دو بخش سودان تقسیم خواهد شد، در دعواهای احتمالی چه کسی طرف سودان شمالی یا جنوبی را خواهد گرفت، و هر کدام از طرفین چه انتظاراتی از اتیوپی خواهند داشت. من فکر نمی‌کنم در حال حاظر کسی بتواند حدس بزند در آینده چه پیش خواهد آمد.»

تغییرات آب و هوایی
این خطر وجود دارد که به دلیل تغییرات آب و هوایی ناشی از گرمایش جهانی که که چرخه‌های هیدرولوژیکی آفریقای شرقی را دگرگون کرده است، برخی از سدهای اتیوپی در چند دهه آینده دیگر قابل استفاده نباشند. یک مجموعه تحلیل آب و هوایی که از سوی فانک و همکارانش انجام شده است پیش ‌بینی می‌کند که به دلیلی تغییرات الگوهای آب و هوایی، جنوب اتیوپی در دهه‌های آینده با کاهش 20 درصد در میزان بارندگی روبه‌رو خواهد شد. اگر این اتفاق رخ دهد، می‌تواند تهدیدی برای تولید برق سد گیبه 3 و سایر سدهای رودخانه آمو باشد.

فانک می‌گوید: «حتی با صرف نظر از اینکه شما تحلیل‌های من را درباره دلیل کاهش بارندگی قبول داشته باشید، مشاهدات نشان می‌دهد که این کاهش حتما رخ خواهد داد. حتی اگر شما از منکران تغییرات آب و هوایی باشید، باز هم می‌توانید نگران کاهش میزان بارندگی باشید.»

به گفته پاتینگر، هیچ سدی در اتیوپی در خصوص اثرات تغییرات آب و هوایی مورد ارزیابی قرار نگرفته است. وی می‌گوید: «این منطقه از شرق آفریقا در حال حاضر نیز به شدت به نیروی برق‌آبی وابسته است. زمانی‌که شما این مساله را با این واقعیت ترکیب می‌کنید که قاره آفریقا بیش از سایر نقاط دنیا تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی قرار خواهد گرفت، آنگاه به عمق فاجعه پی خواهید برد.»

عامل قتل جنجالی دختر دانشجو در پل مدیریت تهران پرده از جزئیات انتقامجویی در عشق یک‌طرفه برداشت.

این پسر جوان در برابر دیدگان زنان و مردان زیادی بی‌رحمانه به سمت دختر وحشت‌زده حمله کرد و این در حالی بود که موبایل‌ها تصاویر این جنایت را ضبط می‌کردند.ساعت ??:?? بعدازظهر ?? تیرماه سال‌جاری رهگذران در پل مدیریت صحنه هولناکی را دیدند که هیچ‌کدام آن را باور نداشتند.

مرد جوانی با پوشاندن صورتش به ? دختر جوان حمله کرده و آنان را هدف ضربات چاقو قرار ‌داد تا اینکه روی شکمش نشست و پشت سر هم چاقو را به پهلو و گردنش وارد کرد.رهگذران که وحشت کرده بودند همزمان با خاموش شدن ناله‌های دختر جوان وقتی دیدند مرد نقابدار می‌خواهد از روی پل مکانیزه عابرپیاده فرار کند به سمت وی حمله کردند.

قاتل با دستان خون‌آلود سعی داشت خود را به موتوسیکلتی در پایین پل برساند اما در حلقه رهگذران خشمگین گرفتار شد و با عربده‌کشی و حرکات ترسناک به سمت آنان رفت تا بتواند محاصره را بشکند.

در همین کش و قوس بود که قاتل سنگدل از ناحیه دست راست زخمی شد و چاره‌ای جز تسلیم ندید.

?? دقیقه طول نکشیده بود که خودروی پلیس از کلانتری ??? ونک و اورژانس خود را به پل مدیریت رساندند و مرد نقابدار را که دیگر پارچه‌ای به صورت نداشت و وحشت‌زده همچنان برای فرار تقلا می‌کرد را تحویل گرفتند.تحقیقات میدانی نشان داد که دختری به نام «مهسا» (?? ساله) با وجود رسیدن امدادگران اورژانس به صحنه جنایت از پای درآمده است و مرضیه که دوست وی بود با زخمی شدن هر دو دست دچار خونریزی شدید شده که به بیمارستان انتقال یافت.

تصویربرداری از جنایت
مردی جوان که هنوز باور ندارد چنین صحنه‌ جنایتی را دیده باشد در تحقیقات به ماموران گفت: «منتظر تاکسی بودم که دیدم یک پسر به ? دختر حمله کرده است؛ او صورتش را پوشانده بود. ابتدا تصور نمی‌کردم یک جنایت در حال رخ دادن است وقتی دیدم بی‌رحمانه چاقو در دست گرفته و آن ? دختر را هدف قرار می‌دهد به همراه عده‌ای از رهگذران به هواخواهی ? دختر رفتیم، آن دختران فریاد می‌زدند و کمک می‌خواستند و چند رهگذر از صحنه قتل فیلمبرداری می‌کردند. ما به سمت این پسر که روی شکم یکی از دختران نشسته بود و ضربه می‌زد، رفتیم. بلند شد و به سمت ما حمله کرد تا فرار کند اما نتوانست و او را گرفتیم».

تحقیقات جنایی
با وارد عمل شدن بازپرس رسولی از دادسرای امور جنایی تهران، وی دستور داد تیمی از اداره ویژه قتل پلیس آگاهی به تجسس‌های ویژه برای پرده برداشتن از انگیزه عامل جنایت دست بزنند.

کارآگاهان ابتدا سراغ «مرضیه» رفتند، وی که پس از پانسمان زخم‌های دستانش از بیمارستان ترخیص شده بود، گفت: بعداز اینکه از دانشگاه خارج شدیم روی پل مدیریت منتظر خودرو بودیم که ناگهان مرد نقابداری که صورتش را با پارچه پوشانده بود به سمت ما حمله کرد. او با من کاری نداشت و مهسا را هدف قرار داد و وقتی به هواخواهی‌اش رفتم مهاجم که الان شنیده‌ام هم دانشگاهی‌‌ام است با چاقو به سمت من آمد و ضرباتی به دستانم زد که به عقب پرتاب شده و روی زمین افتادم. سپس به سمت مهسا برگشت او را روی زمین انداخت و روی شکمش نشست، وحشیانه ضربه می‌زد باور نمی‌کنم وی همان پسری باشد که می‌گفت مهسا را دوست دارد.

اعتراف به جنایت عشقی
قاتل پسری دانشجو به نام «کوشا» است که ترم ? رشته ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی است و با مهسا همکلاسی است. این پسر در بازجویی‌‌ها گفت: از روزی‌ که وارد دانشگاه شدم به مهسا علاقه‌مند شدم. او به من بی‌محلی می‌کرد و گاهی مسخره‌ام می‌کرد، کینه بدی از وی به دل گرفتم تا اینکه چند روز پیش تصمیم گرفتم او را به قتل برسانم، می‌خواستم انتقام بگیرم، وقتی دانشگاه تعطیل شد با موتور آنها را تعقیب کردم، صورتم را پوشاندم تا کسی مرا شناسایی نکند و بعد از قتل می‌خواستم فرار کنم که دستگیر شدم.

گفت‌وگو با عامل قتل جنجالی

چهره‌اش شکسته و ناراحت است، باور نمی‌کنی این پسر جوان بتواند جنایتی رقم بزند که فیلم آن وحشت به جان هر تماشاچی‌ای بیندازد.

کوشا! چند سال داری؟
?? ساله‌ام و از ? سال پیش به تهران آمده‌ام.

پس بچه تهران نیستی؟
خیر، من اهل کرمانشاه هستم، ? سال پیش در رشته ادبیات فارسی دانشگاه طباطبایی تهران قبول شدم و از شهرمان به اینجا آمدم.

کجای تهران خانه داری؟
در کرج یک خانه مجردی گرفته‌ام و در آنجا زندگی می‌کنم.

با مهسا دوست بودی؟
اصلا، من از همان روزهای نخست دانشگاه مهسا را دیدم و از او خوشم آمد. هربار جلو رفتم قاطعانه «نه» گفت و صددرصد مرا طرد کرد.

یعنی هیچ‌گاه به تو ابراز علاقه نکرد؟
هیچ‌گاه و این یک آرزو بود که تا بالای طناب دار با خودم همراه خواهم داشت.

چرا اینقدر سماجت؟ مگر نمی‌توانستی دختر دیگری را انتخاب کنی؟
مهسا همه ذهن و وجودم را تسخیر کرده بود در حالی که از ? سال پیش فهمیدم این دختری نیست که همسرم شود اما «نه» گفتن او برایم کابوس شده بود و کینه به دل داشتم.

در این مدت دختر دیگری را مدنظر قرار ندادی؟
ببینید وضع خانوادگی من طوری است که شاید به هر دختری که حتی از لحاظ قیافه و کلاس بالاتر از مهسا بود، پیشنهاد می‌دادم جواب مثبت می‌گرفتم اما من به مهسا علاقه‌مند بودم.

ویژگی خاصی داشت؟
هیچ ویژگی ممتازی نداشت اما وقتی کسی عاشق می‌شود نمی‌بیند که طرف مقابل چه ویژگی‌ای دارد یا ایرادی ندارد و... همه فکر و ذهنم متعلق به مهسا بود.

«مهسا»‌را با چه کسی دیده بودی که او را کشتی؟
این دختر بسیار پاک بود و با هیچ‌‌کس او را ندیدم اما تحمل شنیدن جواب «نه» را نداشتم.

خودت خواهر داری؟
بله، خواهرم ? سال از من بزرگ‌تر است و یک برادر دیگر نیز دارم.

اگر خواهرت در شرایط «مهسا» بود آیا حق انتخاب داشت؟
بله، حق انتخاب را من رد نمی‌کنم.

پس چرا او را کشتی؟
گفتم که ذهنم آرام نمی‌گرفت و احساس می‌کردم به عشق پاکم بی‌اعتنایی شده است.

گفتی شرایط خانوادگی‌ات ایده‌آل بود؟!
بله، پدر و مادرم تحصیلکرده‌اند، پدرم فوق‌لیسانس و کارمند بازنشسته دانشگاه است و مادرم نیز بازنشسته شده است، خانواده‌‌ای آرام داریم که من آن را به آشوب کشاندم.

از کی تصمیم به قتل گرفتی؟
مدت‌ها می‌شد که می‌خواستم به مهسا لطمه بزنم، به‌خاطر همین موتوری امانت گرفتم تا نقشه‌ام را انجام دهم، صبح در دانشگاه باز سراغ «مرضیه» رفتم و خواستم «مهسا» را راضی کند تا با من ازدواج کند اما انگار به «مهسا» حرفی نزده بود.

بعدازظهر که شد دنبالشان رفتم و چیزی شد که نباید می‌شد!

با این سنگدلی؟
دست خودم نبود، می‌خواستم زود تمام شود تا فرار کنم.

اگر فرار می‌کردی؟
چون چهره‌ام را پوشانده بودم مطمئنا کسی متوجه نمی‌شد فردا سر کلاس می‌رفتم و بعد هم در مراسم عزاداری‌اش خیلی گریه می‌کردم.

عذاب وجدان چی؟
تا بعد از قتل به آن فکر نکرده بودم اما از همان لحظات نخست دستگیری تا الان عذاب وجدان راحتم نمی‌گذارد، مهسا بی‌گناه کشته شد و من ? شب است که کابوس می‌بینم، مرگ حق من است.

فکر می‌کنی«مهسا» تا آخرین لحظه عمرش تو را شناخت؟!
او چهره‌ام را ندید و مطمئنا نمی‌دانست قاتل کیست و چرا کشته شده، خیلی ناراحتم.

می‌دانی فیلم جنایت تو در اینترنت و تلویزیون پخش شده؟
شنیده‌ام، خیلی ناراحتم؛ هم برای خانواده مهسا و هم برای خانواده خودم.

/