مشرق: در حدود یازده ماه قبل، بمب خبری همه محافل رسانه ای دنیا چیزی نبود جز اعلام دستیابی نیروهای مسلح ایران به یک فروند پهپاد (پرنده هدایت پذیر از دور) شناسایی و جاسوسی آمریکایی با نام آر-کیو-170 یا سنتینل (دیده بان).

این هواپیما که از پایگاه خود در افغانستان به هوا برخواسته بود به گفته مقامات نظامی کشورمان در عمق حدود 200 کیلومتری و در منطقه طبس در پی مراقبت های الکترونیکی در دام واحدهای کمین جنگ الکترونیک افتاده و به طور تقریباً سالم به زمین نشانده شد.

پس از شوک جدید پهپادی ایران به آمریکا و شناسایی و هدف قرار دادن پهپاد پردیتور در آبهای خلیج فارس طی روزهای گذشته، اخیراً و پس از گذشت ماه ها تصاویر جدیدی از هواپیمای آر-کیو-170 آمریکا در یکی از نشریات آمریکایی منتشر شده که پرواز عادی آن را در پایگاه هوایی کریچ در نوادا نشان می دهد.

این عکس ها از یک جاده عمومی در نزدیکی این پایگاه گرفته شده که بیانگر راحت شدن دسترسی به نمونه هایی از هواپیماهای نظامی آمریکاست که پیش از این فعالیت های فوق محرمانه داشتند.


این تصاویر به وضوح هواپیما را در تعدادی از زوایا نشان می دهد از جمله نمایی دقیقاً از زیر پهپاد که تا به حال از این زاویه دیده نشده بود. عکس ها زمانی از یک جاده عمومی گرفته شده که عملیات های عادی در پایگاه در جریان بوده و بررسی دقیق تصاویر نشان می دهد شماره سریال این هواپیما که بر روی درب محفظه ارابه فرود جلویی نوشته شده عدد 927 است.

گمان می رود این اتفاق، نشانه ای از دسترسی راحت به آر-کیو-170 و عملیات های آن باشد که تا کنون هرگز در محیط هایی که در دسترس عموم است دیده نشده بودند و اساساً در پایگاه مادر خود در تونوپاه در منطقه هوایی نلیس به طور محرمانه فعالیت می کرد.

نکته مهم و بدون اعتنا در رسانه های ایرانی این است که این نشریه که اغلب نویسندگان آن خلبانان نیروی هوایی آمریکا هستند و با سیاست های دفاعی آمریکا همخوانی کامل دارد، سال گذشته دقیقاً در زمان مفقود شدن این هواپیما و قبل از اعلام رسمی خبر توسط کشورمان، برای اولین بار عکسی از نمای نزدیک آن منتشر کرد که نشان دهنده جزئیات جدیدی از آن بود. این تقارن زمانی می تواند مرتبط با بدترین احتمال ممکن در آن زمان یعنی دستیابی ایران به آر-کیو-170 و برای کم کردن شوک های احتمالی ناشی از این قضیه در آینده نزدیک بوده باشد که کمتر از دو هفته بعد اتفاق افتاد.

هم اکنون نیز در سالگرد این واقعه، اشاره به مطالب پیرامون این هواپیما می تواند اقدامی در جهت کاهش بار روانی یادآوری این دستاورد بزرگ کشورمان باشد که با توجه به نوید سردار حاجی زاده برای اعلام خبرهای جدید درباره "جانور قندهار" اجرای چنین پروژه ای برای کاهش حساسیت ها توسط آمریکا اقدامی پیش دستانه به نظر می رسد.


سنتینل توسط شرکت معروف لاکهید مارتین ساخته شده که سازنده برخی از محرمانه ترین و مهمترین پرنده های تاریخ هوانوری مانند یو-2، اس-آر-71 و اف-117 بوده است. این هواپیما را می توان وارث سرنوشت هواپیمای جاسوسی یو-2 دانست که یک فروند آن در خاک شوروی سابق سرنگون شد و با دستگیری خلبان آن مشکلات سیاسی فراوانی برای ایالات متحده به وجود آورد. اساساًهمین اتفاق یکی از دلایل واگذار شدن مأموریت جاسوسی و شناسایی در عمق خاک دشمن به پهپادها بود.

این هواپیما در سال های اول قرن 21 ساخته شده و گفته می شود از سال 2008 در افغانستان به کار گرفته شد. هر چند که اولین تصاویر از آن در سال 2007 در قندهار توسط افراد غیرنظامی افغانستان گرفته و منتشر شد اما تا دسامبر2009  آمریکا وجود آن را تأیید نمی کرد.

آر-کیو-170 بیشتر در مأموریت های مرتبط با سازمان جاسوسی آمریکا(سیا) و توسط نیروهای آن و در مناطق افغانستان، پاکستان، ایران و کره شمالی بکارگرفته می شده و شاید بجز بر فراز ایران، همچنان در مناطق دیگر از آن استفاده می شود.

به گفته مقامات ناتو در افغانستان، کاربران این هواپیما هفته پیش از اعلام وجود آن در ایران، متوجه قطع ارتباط آن با مرکز کنترل شده بودند بنابراین به نظر می رسد هر دو طرف ماجرا پس از رخ دادن این واقعه چند روزی صبر کرده و به بررسی اوضاع پرداخته اند.


هر چند ابتدا دستیابی ایران به سنتینل توسط آمریکائی ها انکار می شد اما بالاترین دلیل در تأیید وجود آن در ایران، التماس اوباما رئیس جمهور این کشور مبنی بر پس دادن هواپیما به این کشور از سوی ایران است.

به گزارش مشرق، علاوه بر ویژگی های کلی این هواپیما که در زمینه های مختلفی در رده پیشرفته طبقه بندی می شود، زیرسامانه های جاسوسی و شناسایی آن نیز بسیار با اهمیت هستند به طوری که برخی کارشناسان خارجی، ویژگی های این اجزا را بسیار مهم تر از فناوری پنهانکاری (رادارگریزی) به کار رفته در آن می دانند.

به گفته مقامات نظامی آمریکا حسگرها، سامانه کنترل مأموریت و خط انتقال داده این هواپیما مهمتر از سامانه های هوافضایی آن هستند. از جمله این تجهیزات و حسگرها باید به رادار با فناوری تصویرسازی(SAR) و دوربین فوق پیشرفته آن اشاره کرد.

سامانه تصویربرداری این هواپیما که در زیر بدنه آن نصب شده شامل دوربین پیشرفته 80 مگاپیکسلی است که در جریان دستگیری و قتل بن لادن در پاکستان نیز به کمک مهاجمان آمد. این دوربین دوربرد و دقیق، قابلیت بالایی در ثبت حرکت اشیاء دارد و برای کاهش مقاومت هوا در سرعت های بالا در محفظه ای هرمی قرار گرفته که اضلاع آن را پوشش های شفاف تخت، شکل داده اند تا در ثبت تصویر کمترین خطایی ایجاد نشود.

رادار سار نیز در تمام شرایط جوی، زمین را مورد پویش(اسکن) قرار داده و تصویری با استفاده از داده های دریافتی از رادار تهیه می کند و به گفته وزیر دفاع کشورمان می تواند ردپای انسان در کویر را ثبت کند(شاید کنایه ای به رد پای نفرات پایگاه های زیرزمینی موشک که در رزمایش های کشورمان معرفی شده بودند!). امروزه این رادار توسط متخصصان کشورمان مورد بررسی قرار گرفته و اطلاعات آن در تکمیل پژوهش هایی که پیش از این نیز در رابطه با این نوع رادارهای کارآمد انجام شده بود نقش مؤثری داشته و خواهد داشت.

از سوی دیگر، با خارج شدن این پهپاد از طبقه بندی فوق محرمانه، تمام سرمایه گذاری های صدها میلیون دلاری امریکا برای ساخت این پرنده کاملا به هدر رفته و قطعا پرواز نسل های دیگر پرنده های رادارگریز با هزاران ترس و لرز انجام خواهد شد که ضربه ای بزرگ از نظر دفاعی و اقتضادی به صنایع دفاعی پر دبدبه آمریکا محسوب می شود.


در هر صورت دیده بان پیشرفته آمریکایی ها باحسگرهایی که فقط ایران و سازنده آن یعنی آمریکا از آن خبر دارند، سامانه های شنود مکالمات و ردگیری امواج مختلف، خطوط انتقال داده پیشرفته و آنتن های کوچک ارتباط ماهواره ای با کارایی بالا، با پیشرانه جتی که ده ها ساعت به طور مداوم و ایمن کار می کند و به عنوان یکی از محصولات پنهانکار که توسط اسکانک ورکس(شعبه طرح های محرمانه لاکهید مارتین) طراحی شده در اختیار و زیر ذره بین متخصصان دفاعی کشورمان قرار دارد و فناوری هایی از آن که در کشورمان وجود نداشته باعث کاهش هرچه سریع تر فاصله صنعت پهپادهای ایرانی با بهترین محصولات غربی خواهد شد.

با افزودن این نکته مهم به شکست های پهپادی آمریکا در مقابل ایران باید منتظر ماند و دید در سالگرد این اتفاق مهم جنگال، چه دستاوردی از این پرنده مهم و مدرن، منتشر خواهد شد تا دومینوی افتضاحات آمریکا در مقابل نیروهای مسلح ایران را تکمیل کند.