اگرچه بیشتر زنان تصور می‌کنند درباره قاعدگی اطلاعات کافی دارند؛ مواردی هست که خیلی از آنان درباره‌اش بی‌اطلاع‌اند و همیشه ممکن است در این خصوص، اتفاقاتی بیفتد که تاکنون با آن مواجه نشده باشند. این مطلب، شما را با رایج‌ترین پرسش‌هایی که زنان درباره قاعدگی می‌پرسند، آشنا می‌کند و پاسخ متخصصان زنان و زایمان به این پرسش‌ها را نیز با شما در میان می‌گذارد....

?) چرا قاعدگی، خلق و خوی آدم را تغییر می‌دهد؟

اصولا نشانگان پیش از قاعدگی به این دلیل رخ می‌دهد که بدن به تغییرات هورمونی حساس می‌شود. ?? روز قبل از شروع قاعدگی، سطح هورمون‌هایی مثل پروژسترون و استروژن به سرعت تغییر می‌کند و این تغییر سبب بروز علایمی مثل نفخ، تغییرات خلق و خو، سردرد، حساسیت پستان‌ها و خستگی می‌شود. نزدیک ?? درصد از زنان قبل از قاعدگی‌شان این نشانه‌ها را تجربه می‌کنند. حدود?? درصد از آنها حتی دچار نشانه‌های شدیدتر می‌شوند که بر فعالیت‌های طبیعی‌ زندگی‌شان و حتی بر روابط فردی آنها تاثیر می‌گذارد.

? اما چه باید کرد؟ اول اینکه مطمئن شوید که از نظر جسمی مشکلی ندارید. بعدش باید سعی کنید ورزش کنید مخصوصا وقتی احساس می‌کنید خلق شما تنگ شده است. مایعات فراوان بنوشید؛ حتی هر ? ساعت یک بار. اگر با این کارها بهتر نشدید از پزشک خود کمک بگیرید. مکمل‌های کلسیم و ویتامین‌ها نیز در کاهش نشانه‌های پیش از قاعدگی موثر هستند. گاهی مصرف قرص‌های ضدبارداری با نظر پزشک و در موارد شدید مصرف ضدافسردگی‌ها سبب بهبود این نشانه‌ها می‌شود.

?) چرا گاهی اوقات قاعدگی‌ نامنظم می‌شود؟

عادات ماهیانه زنان هر ?? روز یک بار تکرار می‌شود اما گاهی پیش می‌آید که شما دو ماه یک بار رگل شوید و گاهی هر ?? روز ، ?? یا ?? روز یک‌بار. قاعدگی طبیعی باید به فاصله ?? تا ?? روز رخ ‌دهد؛ یعنی از شروع اولین خون‌ریزی تا خون‌ریزی بعدی باید این‌قدر طول بکشد. بسیاری از زنان احساس می‌کنند که قاعدگی‌شان طبیعی نیست؛ یعنی قاعدگی در یک روز در هر ماه اتفاق نمی‌افتد. این افراد نباید نگران شوند؛ چرا که لازم نیست دقیقا در همان روز ایجاد شود. تغییر دو سه روز در ایجاد قاعدگی مشکل خاصی نیست. اما در صورتی که این فاصله به کمتر از ?? یا بیشتر از ?? روز برسد باید با پزشک مشورت کنید. عادات ماهیانه به ویژه در دوران نوجوانی و سال اول بلوغ تقریبا اصلا مرتب نیست چون سیستم هورمونی بدن هنوز کار خود را به خوبی آغاز نکرده است. این امر ممکن است دو سال یا حتی بیشتر هم ادامه یابد. حدود ?? تا ?? سالگی نیز که اکثر زنان به سن یائسگی نزدیک می‌شوند، دستگاه هورمونی تقریبا خسته و عادات نامرتب می‌شوند. این حالت تا زمان یائسگی ادامه خواهد داشت!

حتی اگر موضوع سن را هم کنار بگذاریم باز هم نامرتب بودن عادات ماهیانه امر بسیار بااهمیتی نیست. اما اگر عادات ماهیانه شما مدت‌هاست نامرتب است، توصیه می‌کنیم به متخصص زنان مراجعه کنید. استرس یا شوک روانی می‌تواند سبب قطع روند تخمک‌گذاری و اختلالاتی در ترشح پروژسترون شود. مشکلات تیروییدی، هیپوتالاموس یا هیپرفیز که در تولید هورمون‌های زنانه دخیل‌اند هم می‌تواند سبب نامرتبی عادات شود. حتی ممکن است تخمدان‌ها دچار مشکلی باشند و با وجود فرمانی که از مغز دریافت می‌کنند، هورمون کافی تولید نکنند! جالب است بدانید افزایش ترشح هورمون مردانه هم سبب نامرتبی دوره‌ها می‌شود. عفونت، تومور، فیبروم یا آندومتریوز هم می‌توانند از علل احتمالی باشند.

استرس، اضطراب و اتفاقات نگران‌کننده به دلیل تغییر در زمان تخمک‌گذاری سبب بروز قاعدگی غیر از موعد مشخص می‌شود. یکی از دلایل دیگر بی‌نظمی یا قطع قاعدگی باروری، اضافه وزن، کاهش وزن، اختلالات تغذیه‌ای و ورزش‌های سنگین است.

?) چرا گاهی اوقات قاعدگی‌ دردناک می‌شود؟ عده‌ای از زنان دچار دردهای شدیدی هنگام قاعدگی می‌شوند و این نشانه‌ها هم در آنها بیشتر است: تغییرات خلقی و عاطفی، کاهش انرژی و حس خستگی. اما این نشانه‌ها با درمان‌های متفاوتی کاهش یافته و از شدت‌شان کم می‌شود. بیش از نیمی از زنان در هنگام قاعدگی دچار درد می‌شوند و برخی از آنها به مدت ? تا ?روز توانایی انجام فعالیت‌های روزمره را ندارند.

درد معمولاً در محل کمر و زیر شکم و پهلوها ظاهر می‌شود و به صورت قولنجی است؛ یعنی شدت آن کم و زیاد می‌شود. درد در روز اول شدید است و به تدریج کاهش می‌یابد. دردگاهی با تهوع، استفراغ، ضعف، خستگی و سردرد همراه است. درد قاعدگی ممکن است در همه دوره‌های خونریزی یا فقط در بعضی از دوره‌ها اتفاق بیافتد. قاعدگی دردناک معمولاً با افزایش سن و پس از ازدواج و زایمان کاهش می‌یابد.

اصولا درد قاعدگی به دلیل ترشح پروستاگلاندین‌ها ایجاد می‌شود. پروستاگلاندین‌‌ها موادی هستند که از بافت‌های نکروزه‌ یا فاسدی که ریزش می‌کنند، ترشح می‌شوند و سبب ایجاد دردقاعدگی می‌شود. هر ماده‌ای که بتواند پروستگلاندین‌‌ها را مهار کند می‌تواند سبب کاهش درد قاعدگی شوند. بر حسب شدت درد می‌توان برای تسکین درد قاعدگی از شیوه‌های مختلفی استفاده کرد:

? اگر درد قاعدگی شدید نباشد استفاده از مسکن‌های ضدالتهاب غیراستروییدی نظیر مفنامیک‌اسید یا ایبوپروفن می‌تواند سبب کاهش درد شود. استفاده از این داروها برای کسانی است که معمولا به مدت یک یا دو روز درد دارند و باید روزهایی که فکر می‌کنند درد قاعدگی‌شان شروع می‌شود قبل از اینکه درد تشدید شود هر ? ساعت یک بار از این داروها استفاده کنند. مسکن‌هایی مثل استامینوفن و استامینوفن کدئین‌دار برای تسکین درد تاثیر چندانی ندارد.

? در کسانی که درد شدیدی دارند و به مسکن‌هایی که نام برده شد جواب نمی‌‌دهند درمان دارویی، استفاده از قرص‌های جلوگیری است. درکسانی که خون‌ریزی زیاد و درد شدیدی دارند، استفاده از این داروها هم خون‌ریزی را کاهش می‌دهد و هم به تدریج درد آنها را کمتر می‌کند؛ مخصوصا کسانی که دچار مشکل آندومتریوز هستند، یعنی بافت رحمی در محل‌هایی به غیر از حفره رحم رشد کرده است که در این صورت این افراد هنگام قاعدگی دچار درد بسیار شدیدی می‌شوند. مصرف قرص‌های ضدبارداری در این خانم‌ها باعث می‌شود هم کم‌کم بافت خارجی نابه‌جای رحمی از بدن دفع شود و هم دردشان کمتر شده و نیاز به مسکن‌ها هم کمتر می‌شود.

? افرادی که دردهای شدیدی ندارند، می‌توانند از روش‌هایی نظیرگرم کردن با استفاده از حوله گرم یا کیسه آب‌گرم و پوشاندن لباس گرم درد را تسکین دهند.

? روش‌هایی نظیر فیزیوتراپی با استفاده از دستگاه‌هایی که به شکم متصل می‌شود و ایجاد ارتعاش و ماساژ شکم، کمر،‌ پهلوها باعث تسکین درد می‌شود؛ مگر اینکه علت این درد، پاتولوژیک یا بیماری‌زا باشد که در آن صورت، درمان‌‌های خاص خود را دارد.

? افسردگی یکی از دلایل ایجاد و تشدید درد قاعدگی است چرا که افراد افسرده تحریک‌پذیرتر بوده و هر دردی در آنها ممکن است تشدید شود. درمان افسردگی در این افراد می‌تواند درد قاعدگی را نیز در آنها کاهش دهد.

?) چرا گاهی اوقات بین دو قاعدگی، ترشحات سفیدرنگ دیده می‌شود؟

نگران نباشید؛ این ترشحات طبیعی هستند. این ترشحات در برخی روزها کمتر و گاهی بیشترند. غددی که داخل واژن قرار گرفته‌اند این ترشحات را تولید می‌کنند که نقش اصلی آن جلوگیری از ورود میکروب به داخل رحم است. در میان دو دوره و در زمان تخمک‌گذاری میزان ترشحات افزایش می‌یابد و وجود آنها کمک می‌کند تا در این زمان اسپرماتوزوییدها بتوانند راحت‌تر از دهانه رحم بالا رفته و به تخمک برسند. در حالت طبیعی این ترشحات، بی‌رنگ و بی‌بو هستند اما اگر ترشحات زردرنگ یا سوزناک شدند یا بوی بدی داشتند می‌توانند نشانه بروز عفونت یا قارچ باشند. در این صورت لازم است برای جلوگیری از پیشرفت عفونت به یک پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.

?) آیا ممکن است در دوران قاعدگی هم بارداری اتفاق بیفتد؟

بله، احتمال دارد. کلید تعیین اینکه آیا خون‌ریزی واقعا مربوط به پریود است یا نه، این است گاهی بین دو پریود، لکه‌های خون دیده می‌شود. بعضی از زنان هنگام تخمک‌گذاری کمی خون‌ریزی دارند. اما اگر قاعدگی شما به مدت ? ماه قطع شود حتما بارداری اتفاق افتاده است. اگر خانمی در انتهای قاعدگی‌اش مقاربت داشته باشند بسته به طول مدت قاعدگی‌اش تخمک‌گذاری چند روز بعد اتفاق می‌افتد و اگر اسپرم هنوز در بدن‌ مانده باشد ممکن است باردار شود. اما این همیشه اتفاق نمی‌افتد.

?) آیا استفاده طولانی‌مدت از تامپون، شوک توکسیک می‌آورد؟

نشانگان شوک توکسیک به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود و با حملات ناگهانی تب، لرز، اسهال، تهوع، درد عضلانی و بثورات پوستی مشخص می‌شود. اگر تامپون‌ها به مدت طولانی بمانند زمینه را برای عفونت‌های باکتریایی آماده می‌کنند. بهترین وضعیت آن است که تامپون‌ها هر ? ساعت یک بار تعویض شوند.